Ngày Anzac Day

Mai là một ngày lễ khá lớn ở Úc, ngày Anzac Day.

Đây là ngày mà quân đội Úc và New Zealand đổ bộ lên Gallipoli trong chiến dịch cùng tên để đánh Thổ Nhĩ Kỳ – lúc đó là Đế chế Ottoman – trong thế chiến thứ nhất (và… thua).

Trước đây tôi thường thắc mắc vì sao Úc lại chọn một ngày thua trận làm ngày lễ kỷ niệm chính của quốc gia.

Sau này thì tôi được biết lý do người Úc quyết định chọn ngày này để nhắc nhớ con cháu rằng chiến tranh chỉ có mất mát và khổ đau, chiến tranh không có mặt nào tốt đẹp dù là thắng hay thua, nhưng đặc biệt là thua.

Bên cạnh đó có một chi tiết khác rất hay.

Vì chiến tranh khốc liệt nên rất nhiều lính Úc đã nằm xuống tại chiến trường mà không tìm được xác. Thêm nữa là chiến trường Gallipoli quá xa quê nhà ở Úc, nên dù có tìm được xác thì những người lính Úc cũng hầu hết là được an táng tại Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ – nước đã bị Úc mang quân đi tấn công – sau chiến tranh, chính tổng thống Ataturk (cha đẻ của nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại) lại gửi thư cho những người mẹ Úc có con chết trận một lá thư rất xúc động.

Xin được tạm dịch lại như sau:

“Những người anh hùng đã đổ máu và hy sinh! Giờ đây các bạn đang yên nghỉ trong lòng một đất nước thân thiện. Vì vậy xin hãy yên nghỉ.

Đối với chúng tôi sẽ không có gì khác biệt giữa những Johnnies (ý nói những người lính Úc) hay những Mehmets (ý nói những người lính Thổ Nhĩ Kỳ) đang nằm cạnh nhau kia trên đất nước chúng tôi.

Gửi những người mẹ, những người đã gạt đi nước mắt để tiễn con mình từ những đất nước xa xôi đến đây; những người con của các bạn giờ đang nằm yên nghỉ trong lòng đất mẹ của chúng tôi, trong thanh bình. Sau khi đã ngã xuống trên mảnh đất này họ cũng sẽ trở thành những người con của quê hương chúng tôi”

Và cho đến nay, hàng năm nước Úc vẫn được cử hành trọng thể ngày Anzac Day tại chính trên lãnh thổ Thổ Nhĩ Kỳ.

___________

Nguyên văn bức thư:

“Those heroes who shed their blood and lost their lives! You are now lying in the soil of a friendly country. Therefore rest in peace.

There is no difference between the Johnnies and Mehmets to us where they lie side by side here in this country to of ours.

You, the mothers, who sent their sons from far away countries wipe away your tears; your sons are now lying in our bosom and are in peace. After having lost their lives on this land they have become our sons as well”.