Người và robot

Đây là một kinh nghiệm nhỏ mà tôi rút ra được sau từ chính kinh nghiệm của mình.

Xin lưu ý rằng đây chỉ là kinh nghiệm cá nhân, do đó nó có thể đúng với tôi nhưng không hẳn là sẽ đúng 100% với bạn. Tôi ghi lại đây như một ghi chép cá nhân, đồng thời chia sẻ chia sẻ cho các bạn thêm một góc nhìn về quản lý.

Và cũng xin lưu ý giọng văn hơi trào phúng trong bài có thể sẽ gây cảm giác tôi không tôn trọng nhóm robot. Sự thật tôi luôn trân trọng cả 2 nhóm này, vì xét cho cùng họ đều góp phần công sức của chính bản thân họ vào hành trình của chúng ta.

Người

Người thường dễ nhận diện: họ luôn bước vô công ty với tinh thần vui vẻ, mắt họ sáng lên khi nghe về những điều mới, những việc mà họ thấy tốt cho cty, giao cho họ việc khó thì thường họ xem đó là cơ hội để được thử thách hơn là ngồi kêu trời kêu đất.

Nhóm này nên tuyển kỹ, xét đạo đức nhiều hơn cả chuyên môn. Chuyên môn của nhóm này nhiều khi thua mấy đứa có kinh nghiệm đôi chút cũng không sao, với cái thái độ sống của họ + được đào tạo + được trao cho cơ hội, chẳng mấy chốc họ sẽ vượt qua nhóm có kinh nghiệm nhưng lại hay coi trời bằng vung.

Nhóm này thường khi làm gì mà thất bại thì họ là người tự trách bản thân đầu tiên, không phải đợi ai phải nói (khác với nhóm Robot thường sẽ có xu hướng đổ thừa tại, bị, vì, là,…)

Khi cty phát triển hay khi công ty có vấn đề, đều dành thời gian ngồi tâm sự với nhóm này, chia sẻ hướng đi rõ ràng, chia sẻ tình hình công ty đang tốt hay đang xấu. Vì đám này không sống bằng lương và mà họ sống bằng những trải nghiệm, được thấy những thành quả gặt được từ nỗ lực của họ.

Đây là nhóm mà tôi xem là anh em, dù lên voi xuống chó tôi cũng nghĩ về những cộng sự này (và thường họ cũng sẽ theo chúng ta dù chúng ta đang cưỡi voi hay cưỡi chó).

Khi công ty đi lên, nên nghĩ ngay đến việc chia sẻ (share, stock,…) cho nhóm này, vì:

  • “Người” xứng đáng được tưởng thưởng cho những cố gắng của mình – mà lẽ ra với chất lượng của “người”, “người” sẽ làm lương cao ở những cty lớn, thu nhập cao.
  • “Người” hiểu được giá trị của việc cùng sở hữu cty.

Khi công ty đi xuống, hoặc thất bại:

  • Nên giành thời gian, dùng mối quan hệ của mình để tìm việc mới cho người, giới thiệu người vô những chỗ tốt. Điều đó vừa tốt cho người, vừa tốt cho cái cty được giới thiệu.
  • Nên giữ mối quan hệ với người, vì không ai biết được một mai người và ta sẽ có cơ hội hỗ trợ nhau trong tương lai.
  • Và cuối cùng là vì trách nhiệm mà người chủ doanh nghiệp phải có: founder bị thất bại thì chỉ làm cho founder đó có giá trị hơn (thiệt!), còn anh em theo founder về làm một cty bị thất bại thì chỉ xấu cho CV của họ, tội họ lắm! Mà đời người đi làm thì CV còn quan trọng hơn cái bằng. Cho nên phải có trách nhiệm.

Robot

Cũng như người, Robot cũng dễ nhận diện: giao việc cho robot tới đâu thì robot làm tới đó, may mắn gặp được robot tốt thì giao 10 họ sẽ deliver 10, robot thường thấy nhất thì giao 10 deliver tầm 8-9, còn robot bị lỗi thì giao 10 deliver được 5-6 + trễ hạn.

Robot thường đến đúng giờ và về đúng giờ (khác nhóm “người” thường làm việc không quan tâm giờ giấc), mỗi khi cần làm gì ngoài giờ thì phải thuyết phục (với nhóm người thì nửa đêm nghĩ ra ý tưởng mới ta cũng có thể bốc điện thoại gọi cho họ – cùng lắm họ càm ràm đôi câu rồi nghe ý tưởng hay là họ sẽ tỉnh hơn cả mình).

Robot thích các hoạt động ăn chơi nhảy múa, company trip một năm 2 lần (khác với nhóm “người” thích tụm năm tụm ba lúc 11h đêm ngày thứ 6 để cùng nhau bàn về một chức năng mới của sản phẩm).

Robot làm vì lương, lương cao + công ty vui (theo định nghĩa của robot = ăn chơi nhảy múa nhiều) thì sẽ giữ được robot.

Robot không cần share/stock, đặc biệt là share khi công ty đang chưa thành công.

Công ty sập thì chỉ cần làm đúng thủ tục theo pháp luật với robot. Robot không cần mình phải lo.

Và, nói như vậy không có nghĩa là robot không có giá trị (ngược lại robot rất hiệu quả nếu dùng đúng cách, đúng việc). Và cũng đừng nghĩ robot chỉ là những nhân viên cấp thấp, có một số robot rất lành nghề, làm vị trí rất cao, công việc quan trọng… nhưng họ vẫn là robot.

Có những người chọn làm robot vì đó là con đường họ chọn. Trong một số trường hợp thì đối với họ, công việc không phải là niềm vui chính. Niềm vui của họ có thể là những đam mê khác: văn thơ đàn hát, leo núi, đá banh… Họ đi làm chỉ để cung cấp tài chính cho đam mê kia. Và chúng ta cũng không nên có đánh giá gì về việc đó, thật ra điều đó hoàn toàn không có gì sai, mỗi người có một mục tiêu sống trong cuộc đời của mình.

Cách dùng người và robot

Như tôi đã nói, Người và Robot đều cần thiết cho công ty.

Chỉ là ở góc độ người quản lý, chúng ta phải phân biệt rõ và sử dụng thích hợp người và robot một cách uyển chuyển cho từng việc, từng giai đoạn khác nhau của cty.

Trước đây tôi có sai lầm là đối với nhân viên nào tôi cũng cư xử cùng một cách (luôn chia sẻ, động viên cũng như chia sẻ những định hướng, chiến lược chiến lược… là cách dành cho người). Những việc này thường rất tốn thời gian, trong khi robot không thích nghe, bắt họ nghe mình lải nhải cũng thì đều mất thời gian cho cả hai.

Trước đây tôi thích để anh em có môi trường thoải mái, tự giác. Nhưng sau này rút ra rằng chỉ nên áp dụng điều đó với người, với robot làm vậy thì họ sẽ có chiều hướng lợi dụng và chất lượng từ 8-9 sẽ còn 4-5 thậm chí không theo sát còn 1-2 không biết chừng.

Cách động viên tin thần với robot và người cũng khác nhau. Không nên dùng chung.

Thời gian khi mới bắt đầu thì nên cố gắng tìm người, anh em chan hòa công việc cho nhau để cày ngày cày đêm. Sau này khi công ty đã lớn, mọi việc đã vào guồng, sẽ cần những bánh răng để vận hành những công việc nhất định, robot sẽ rất cần thiết và phù hợp cho những vị trí này.

Người khó kiếm, chúng nên tự đi kiếm, thuyết phục, mời họ về về. Robot thì nên viết bảng mô tả công việc cho kỹ rồi đưa HR tuyển, chúng ta chỉ cần phỏng vấn vòng cuối là được, không nên ôm đồm mà bị quá tải.

Còn nhiều điều muốn viết về chủ đề này, nhưng có lẽ đã khá dài. Hẹn dịp khác sẽ bổ sung thêm.

12 comments On Người và robot

  • Hay quá anh ạ

    1
  • Bài viết hay quá ạ!
    Có lẽ hiện tại em đang là "robot" parttime :v

  • Đọc những dòng này em thấy hơi nhột nhột, cảm thấy bản thân rất “”robot”.

    4
  • hay và ý nghĩa

  • Rất thích bài viết này của anh

  • Cho em hỏi: Làm sao để lọc trong đống CV ra được đứa là người vậy ạ ?

  • Mới đầu đọc cái tựa bài, cữ nghĩ robot là đám AI, mình nghĩ có gì để so sánh giữa AI và người, nên đọc tiếp…
    Hồi đầu mình cũng nghĩ giống tác giả, với nhân viên nào, mình cũng truyền cho họ mục tiêu, sứ mệnh… Nhưng có đứa nghe, có đứa cắt ngang và hỏi một vấn đề hoàn toàn khác. Và cũng để cho anh em làm việc tự giác, được thoải mái. Tham vọng quản lý tư duy, chứ không quản lý vật lý. Nhưng có người là được, còn robot thì kết quả ngày càng tệ. Với người thì dùng trái tim để làm việc với họ, với robot thì mình cũng là robot!.
    Cảm ơn anh Hiếu. Bài viết rất hay.

    2
  • Cám ơn bạn về bài viết hay và hữu ích.
    “Người” khó tìm thật, nhưng làm sao để giữ người và đừng để “người” trở thành robot, đừng để robot dụ dỗ “người” đang là vấn đề đau đầu của mình hiện giờ.

    1
  • Bài khá hay, khi đọc bài viết mình thấy 2 loại người. Một người làm đúng ngành và một người làm trái ngành 😀

  • Vậy mình phải làm sao để robot thành người? Thời buổi hiện tại, robot thì nhiều, người sao hiếm quá, haizz

    • Tâm

      Góc nhìn của em thì tại sao phải biến robot thành người vì mong muốn ngta thay đổi e thấy bất khả thi lắm 😀
      Chỉ có dùng robot & dùng người đúng chỗ thôi

      1
    • Trung

      Xin lỗi vì reply chậm,

      Như vấn đề mình đã nêu, hiện tại không dễ gì để tìm “người” trong mớ đơn xin việc, trong cty thì lúc nào cũng có một vài “người” ban đầu, nhưng muốn mở rộng hơn và phát triển lên thì luôn cần thêm “người”.

      Thường tuyển 20 nhân viên, tốt thì được 5-7 “robot” tạm, còn người thì may ra mới được 1. Do đó, chi phí và thời gian để tìm người như mò kim đáy bể vậy.

      Do đó, với những “robot” tìm được có sẵn, cty luôn muốn biến họ thành “người”, mình đã thử nhiều lần nhưng chưa lần nào thành công cả, liệu có nên từ bỏ?

      3

Trả lời cho Lam Thai Bỏ trả lời

Địa chỉ email của bạn sẽ được giữ bí mật.

Site Footer